28 Haziran 2013 Cuma

Huzur - Ahmet Hamdi Tanpınar


Huzur, Ahmet Hamdi Tanpınar, Dergah Yayınları, 19. Baskı Aralık 2011, 419 Sayfa

Birkaç yazar var, sadece (edebi) kalemleriyle tartılmaları tek kelimeyle haksızlık. Kelamları es geçilmemeli. Hayata dair gözlemleri çok mühim. Varoluşunu böylesine gerçekleştirmiş insanlarla aynı dille birebir aynı frekansta buluşmak tam anlamıyla şükür sebebi. Ahmet Hamdi Tanpınar kesinlikle bunlardan (ama çok leziz meyve vermişlerinden) biri.

Huzur'u anlamak için yine bir başka Ahmet Hamdi Tanpınar eseri olan Beş Şehir'i okumak-anlamak-özümsemek gerektiğini söyleyebilirim kolaylıkla. Beş Şehir'deki geçmişe duyulan muhteşem özlem, Huzur'un başrolündeki Mümtaz'ı var etmiş gibi. Bir taraftan yeni kurulan cumhuriyeti özümseyip, bir diğer taraftan tarih bilgisiyle kopamadığı köklerinin ve toplumsal erdemlerin kayboluşuna ses çıkaramamayı başaramayan muhteşem bir karakter. Sadece Mümtaz bile başlı başına bir olay iken Nuran ve Suat gibi özellikle son 100 yıldır yazılmalarına rağmen asla gına gelmeyecek ve yazılmaya her daim devam etmesi gereken arkhesel karakterler, kitabı tam bir başyapıt haline getiriyor.

Huzur üzerine yapılan her bir konuşmada Suat'a ayrı bir parantez açmak gerekli. Zira arka planda olsa bile, kitabın en temel probleminin vücut bulmuş hali denilebilir kendisine. Farklı okumalarla farklı konumlara kolayca yerleşen bir hali var. Kurgu içindeki bu saklı-gizli-oynak önemselliği bile kitabın en temel problemiyle ne kadar da uyumlu!

Huzur'un birçok esaslı yönü var. Ama İstanbul'u resmetmesi en atlanmaması gereken yönlerinden. Dar bir mahal ile sınırlı olsa da resmetmeye dahil olan yerler, Beş Şehir'in nasıl bir dimağdan çıktığına nazire edercesine yazılmışlığı takdirlik.

Arka plandaki İkinci Dünya Savaşı'nın tedirginliği ve kitaba ismini veren huzur eksikliği, melankoliyle barışık günümüz insanına ayrı bir haz veriyor. İlgili dönemi anbean aktaran, gergef gibi işleyen satırlar çok başarılı. Kitabın her tarafına serpiştirilmiş olmaları da süreklilik konusunda ayrı bir atmosfer yaratmış.

Vakıa Huzur olunca söz uzar ama kısadan bir "hasılı" diyelim; kalıplarla şekillenen, insan olmanın getirisiyle ruhsal enginlikleri sayesinde bu kalıplarla geçinemeyen ve hayatı farklı ama derinden algılayan her okur için nice dersler var efendim Huzur'da. Yakalayanlardan olunuz inşallah :)

Tekrar tekrar okunması gereken "şey"lerden deyip üzerimdeki yükü atmış olayım. Allah rahmet eylesin; böyle şeyler karşılıksız kalmamalı sanki...

2 yorum:

  1. Eline gönlüne sağlık güzel yazı olmuş merak uyandıyor insanda.

    YanıtlaSil
  2. Adını biliriz ama ne yazdılar bu adamlar bilmeyiz. Eleştirini okuyunca bu geldi aklıma. Eline sağlık, okumaya karar vermeme vesile oldunuz.

    YanıtlaSil

Yorumunuz blog sahibinin onayından sonra yayınlanacaktır.

Related Posts Plugin for WordPress, Blogger...